Jak sporządzić prywatny akt oskarżenia?

Jeżeli w Twojej ocenie padłeś ofiarą przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego i podjąłeś już decyzję, że chcesz, aby sprawca poniósł konsekwencje swojego czynu, powinieneś sporządzić prywatny akt oskarżenia.

Charakterystyczną cechą postępowania prywatnoskargowego jest m.in. akt oskarżenia. Zapewne byłeś przekonany, że akt oskarżenia to pismo kierowane do Sądu przez prokuratora. Powinieneś pamiętać, że w postępowaniu z oskarżenia prywatnego organy ścigania nie będą prowadzić w Twojej sprawie dochodzenia, ponieważ po prostu nie biorą w nim udziału, a co za tym idzie – nie sporządzą aktu oskarżenia. Z powodu braku postępowania przygotowawczego, prowadzonego przez Policję lub prokuraturę dopiero z chwilą złożenia przez Ciebie aktu oskarżenia, Sąd zostaje poinformowany o popełnionym przestępstwie i związanych z nim szczegółami. Prywatny akt oskarżenia pełni funkcję impulsu, inicjującego działania Sądu.

Prywatny akt oskarżenia musi napisać osoba pokrzywdzona przestępstwem. Wynika to z jego mniejszego „sformalizowania”. Sporządzając pismo możesz na podstawie art. 487 k.p.k. ograniczyć się do:

• oznaczenia osoby oskarżonej

• zarzucanego jej czynu

  wskazania dowodów, na których opierasz swoje oskarżenie.

Przy oznaczeniu w akcie oskarżenia osoby, która popełniła na Twoją szkodę przestępstwo powinieneś podać jej imię i nazwisko oraz adres zamieszkania. W przypadku kiedy znany Ci jest wyłącznie adres pod którym dana osoba pracuje – podaj adres pracy. Sąd ma obowiązek przesłania aktu do oskarżonego, dlatego też podanie przez Ciebie adresu jest niezbędne do podejmowania dalszych czynności w postępowaniu.

W opisie zarzucanego czynu powinieneś zawrzeć informacje, dotyczące wyrządzenia na Twoją szkodę przestępstwa. Potrzebna jest dokładna charakterystyka tego, co się stało, tj.:

• na czym polegało przestępstwo – czyli opis nieprawidłowego zachowania oskarżonego;

• w jakim miejscu popełniono przestępstwo (jeżeli nie jesteś w stanie dokładnie określić miejsca popełnienia na Twoją szkodę czynu zabronionego, wystarczy, że napiszesz „ w Warszawie” bądź „w bliżej nieokreślonym czasie”’;

• kiedy przestępstwo zostało popełnione (jeżeli nie jesteś w stanie umiejscowić w czasie zdarzenia, możesz ograniczyć się do określenia „w bliżej nieokreślonym czasie).

Nie musisz wiedzieć pod jaki artykuł kodeksu karnego zakwalifikować popełnione na Twoją szkodę przestępstwo. Wystarczy, że w akcie oskarżenia dokładnie opiszesz czyn, który zarzucasz oskarżonemu. Polskie prawo przyjęło, iż z racji braku udziału prokuratora w postępowaniach prywatnoskargowych oskarżycielami są najczęściej osoby bez wykształcenia prawniczego, które nie posiadają odpowiedniej wiedzy z zakresu prawa karnego. Dlatego też nie musisz wiedzieć pod jaki przepis karny podpada dane zachowanie. Wystarczy, że opiszesz całe zdarzenie, a to Sąd po wpłynięciu aktu oskarżenia zadecyduje jak zakwalifikować opisany przez Ciebie czyn.

Na koniec w akcie oskarżenia musisz wskazać dowody, potwierdzające to, co napisałeś. Z mojego doświadczenia zawodowego wynika, iż najczęstszymi dowodami w sprawach z oskarżenia prywatnego są zeznania świadków. Więcej informacji na temat dowodów znajdziesz w artykule Dowody w postępowaniu z oskarżenia prywatnego.

Pamiętaj, że warto jednak sporządzić „profesjonalny akt oskarżenia”. Wysyłając do Sądu pismo, w którym nie opisałeś dokładnie znamion przestępstwa lub nie przytoczyłeś faktów lub dowodów, na których opierasz swoje oskarżenie, ryzykujesz, iż w Twojej sprawie Sąd odmówi wszczęcia postępowania.

Według art. 332 k.p.k. do sporządzenia „pełnowartościowego” aktu oskarżenia potrzebne są:

• imię i nazwisko oskarżonego

• dokładne określenie zarzuconemu oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody

• wskazanie, czy czyn został popełniony w warunkach recydywy

• wskazanie przepisów ustawy karnej, pod które zarzucany czyn podpada

• wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy i trybu postępowania

• uzasadnienie oskarżenia

• lista osób, których Sąd ma wezwać na Twoje żądanie

• wykaz dowodów, które Sąd ma przeprowadzić podczas rozprawy głównej

Opłata od prywatnego aktu oskarżenia

Powinieneś wiedzieć, że składając do Sądu prywatny akt oskarżenia musisz uiścić opłatę – tzw. zryczałtowaną równowartość wydatków w wysokości 300zł. Obowiązek opłaty wynika z potrzeby zapobiegania doniesieniom pieniaczy. Stanowi pewnego rodzaju zabezpieczenie przed zalaniem Sądów sprawami z oskarżenia prywatnego, wytaczanymi z niskich pobudek, takich jak chęć dokuczenia czy zemsty.

Opłaty za akt oskarżenia możesz dokonać w kasie Sądu bądź też drogą elektroniczną, przelewając pieniądze na konto. Z mojego doświadczenia wynika, że często zdarza się, iż oskarżyciele prywatni zapominają o dołączeniu potwierdzenia uiszczenia kwoty 300zł. Pamiętaj, aby dowód wpłaty został dołączony do składanego przez Ciebie aktu oskarżenia. W przeciwnym razie Sąd wezwie Cię do uiszczenia opłaty w ciągu 7 dni od doręczenia wezwania.

Więcej informacji o opłatach znajdziesz w artykule Koszty postępowania z oskarżenia prywatnego.